بندهای قانونی مسئولیت مهندسین ناظر در قبال پروژه های نظارتی خود

تبصره هفت ماده صد قانون شهرداری ها: مهندسان ناظر مکلفند نسبت به عملیات ساختمانی که به مسئولیت آن ها ساخته می شود، از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه ساختمانی و نقشه های مصوب و محاسبات فنی ضمیمه آن مستمرا نظارت کرده و در پایان کار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه ها و محاسبات فنی را گواهی کنند.

بند ۲-۵-۲ مبحث دوم مقررات ملی ساختمان و ماده ۲۲ از آیین نامه اجرایی قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان: ناظران مكلفند بر عمليات اجرايی ساختمانی كه تحت نظارت آنها احداث مي گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه ساختمانی و نقشه های مصوب و محاسبات فنی ضمیمه آن نظارت کرده و در پایان کار مطابقت عمليات اجرايی ساختمان را با مدارک فوق گواهی نمايند.
بند ۲-۵-۳ مبحث دوم مقررات ملی ساختمان: مهندسین ناظر بايد گزارش پايان هر يك از مراحل اصلی كار خود را به مرجع صدور پروانه ساختمان (شهرداری) ارائه نمایند که این مراحل عبارتند از:

• تخریب ساختمان
• گودبرداری
•  فونداسیون
• اجرای اسكلت بندی و سقف ها
• سفت كاری
• نازک کاری
• اتمام عملیان ساختمانی(پایان کار)

لذا هرگاه مهندسین ناظر در حين اجرا با تخلفی با تخلفی برخورد نمایند، بايد گزارش تخلف آن را به مرجع صدور پروانه ساختمان(شهرداری) و سازمان نظام مهندسی ساختمان اعلام نمایند.

بند ۱۲-۱-۵-۸ مبحث دوازدهم(ایمنی و حفاظت کار در اجرا) مقررات ملی ساختمان: مهندس ناظر موظف به نظارت بر اجرای مفاد این مبحث در عملیات کارگاه ساختمانی می باشد و هرگاه مهندس ناظر در ارتباط با عملیات ساختمانی مواردی را خلاف این مبحث مشاهده نماید باید ضمن تذکر کتبی به سازنده مراتب(گزارش تخلف) را به مرجع رسمی ساختمان اعلام نماید.

ماده ۷ آیین نامه حفاظت کارگاه های ساختمانی: هر گاه مهندسان ناظر در ارتباط با نحوه اجرای عمليات ساختمانی ايراداتی مشاهده نمایند که احتمال خطر وقوع حادثه را در بر داشته باشد، باید فورا مراتب را همراه با راهنمایی ها و دستورالعمل های لازم كتبا به کارفرما یا کارفرمایان مربوطه اطلاع داده و رونوشت آن را به واحد کار و امور اجتماعی محل و مرجع صدور پروانه ساختمان تسلیم نمایند. کارفرما موظف است فورا کار را در تمام یا قسمتی از کارگاه که مورد ایراد و اعلام خطر واقع شده متوقف و کارگران را از محل خطر دور و اقدامات مقتضی در مورد رفع خطر به عمل آورد.

استفاده کارفرمایان و صاحبان کار از خدمات مجریان ذیصلاح

همچنین جا دارد که کارفرمایان محترم هم برای جلوگیری از بروز موارد یاد شده فوق و احداثی ساختمانی ایمن تر و منطبق با ضوابط مقررات ملی ساختمان از مجریان دارای پروانه نظام مهندسی استفاده نمایید.
وفق بند ۱۲-۱-۳-۱۰ و ۱۲-۱-۳-۱۳ مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان، صاحب کار و کارفرما مکلف هستند که اجرای عملیات ساختمانی را طبق یک قرار داد کتبی به سازنده واگذار نماید و به صراحت بند ۱۲-۸ مبحث دوم قید شده است که “صاحب کار به هیچ وجه مجاز نمی باشد در امور اجرایی کارگاه دخالت نماید.”
سازنده وفق بند ۱۲-۱-۳-۹ به شخصی اطلاق می شود که در زمینه اجرای ساختمان دارای پروانه از وزارت راه و شهرسازی باشد و فصل سوم مبحث دوم مقررات ملی ساختمان بیان داشته است که تمامی اجرای عملیات ساختمانی می بایست توسط مجریان ذیصلاح بر اساس نقشه های مصوب منضم به قرارداد با صاحب کار اجرا گردد و از آن جا که ماده ۳۴ قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، عوامل ساخت و ساز را مکلف بر رعایت مفاد مقررات ملی ساختمان دانسته است و غفلت از مفاد نظامات دولتی را قانون گذار جرم انگاری نموده است که صراحتا در تبصره ذیل ماده ۱۴۵ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۲/۱ به آن اشاره شده است.
لذا با بیان مفاد قانونی فوق نتیجه خواهیم گرفت در صورت دخالت مستقیم کارفرما و صاحب زمین در امور ساخت و ساز و بروز حوادث، ایشان در جایگاه مباشر تعریف می گردد و علی رغم مفاد قوانین موجود که عوامل فاقد صلاحیت را مستقیما از اجرای عملیات ساختمانی منع نموده، در باب مسئولیت مدنی خسارت به وجود آمده در وهله اول مستقیما به عملکرد ایشان مرتبط است، چرا که با انجام فعل زیان بار که نشات گرفته از عدم رعایت اصول و مقررات ساخت و ساز می باشد، مسئولیت قانونی و جبران خسارت بر عهده وی قرار خواهد داشت.
همچنین در صورت وقوع حوادث ساختمانی کارفرما می بایست مطابق بند ۱۲-۱-۵-۶ از مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان که اشاره شده است:
در صورت احتمال وقوع حادثه سازنده موظف است تا تأمین ایمنی و حفاظت لازم، از ادامه عملیات ساختمانی در موضع خطر خودداری نماید. در صورت وقوع حادثه منجر به خسارت، جرح یا فوت، سازنده موظف است پس از انجام اقدامات فوری برای رفع خطر مراتب را حسب مورد به مراجع ذیربط گزارش نماید.