برگه سبز پایان کار یا همان گواهی اتمام عملیات ساختمان برگه ای است که در برخی از استان های کشور از جمله تهران در خاتمه عملیات ساختمانی توسط مهندس ناظر در دفترخانه گواهی امضاء می شود و به مالک تحویل داده می شود. گواهی اتمام عملیات ساختمانی یکی از اسنادی است که بدون گواهی امضای آن توسط مهندس ناظر امکان صدور پایان کار برای ساختمان نوسازی توسط شهرداری نمی باشد. به همین دلیل مهندس ناظر می بایست بسیار با دقت تشریفات پیرامون صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی را انجام دهد.

در بسیاری از استان های کشور گزارش اتمام عملیات ساختمانی به تنهایی کفایت می کند و نیازی به گواهی امضای برگه سبز اتمام عملیات ساختمانی نمی باشد.

در گواهی برگه سبز اتمام عملیات ساختمانی مهندس ناظر متعهد می شود که عملیات ساختمانی ملک نوسازی تحت نظارت وی با رعایت کلیه ضوابط شهرسازی و مقررات ملی ساختمان به اتمام رسیده و به استناد تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری، مطابقت عملیات اجرایی با پروانه، نقشه های مصوب و محاسبات فنی را طبق گزارشات مرحله ای گواهی می نماید.

تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری:

مهندسان ناظر ساختماني مكلفند نسبت به عمليات اجرائي ساختماني كه به مسئوليت آنها احداث مي‌گردد از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه و نقشه‌ها و محاسبات فني ضميمه آن مستمراً نظارت كرده و در پايان كار مطابقت ساختمان با پروانه و نقشه و محاسبات فني را گواهي نمايند.

هر گاه مهندس ناظر بر خلاف واقع گواهي نمايد و يا تخلف را به شهرداري اعلام نكند و موضوع منتهي به طرح در كميسيون مندرج در تبصره يك ماده صد قانون شهرداري و صدور رأي جريمه يا تخريب ساختمان گردد شهرداري مكلف است مهندس ناظر را در صورت ثبوت تقصير برابر قانون نظام معماري و ساختماني حسب مورد با توجه به اهميت موضوع به 6 ماه تا سه سال محروميت از كار و در صورتي كه مجدداً مرتكب تخلف شود كه منجر به صدور رأي تخريب به وسيله كميسيون ماده صد گردد به حداكثر مجازات محكوم كند.

مراتب محكوميت از طرف شوراي انتظامي نظام معماري و ساختماني در پروانه اشتغال درج و در يكي از جرائد كثيرالانتشار اعلام مي‌گردد. شهرداري مكلف است تا صدور رأي محكوميت به محض وقوف از تخلف مهندس ناظر و ارسال پرونده كميسيون ماده صد به مدت حداكثر 6 ماه از اخذ گواهي امضاء مهندس ناظر مربوطه براي ساختمان جهت پروانه ساختمان شهرداري خودداري نمايد.

مأموران شهرداري نيز مكلفند در مورد ساختمان‌ها نظارت نمايند و هر گاه از موارد تخلف در پروانه به موقع جلوگيري نكنند و يا در مورد صدور گواهي انطباق ساختمان با پروانه مرتكب تقصيري شوند طبق مقررات قانوني به تخلف آنان رسيدگي مي‌شود و در صورتي كه عمل ارتكابي مهندسان ناظر و مأموران شهرداري واجد جنبه جزائي هم باشد از اين جهت نيز قابل تعقيب خواهند بود.

در مواردي كه شهرداري مكلف به جلوگيري از عمليات ساختماني است و دستور شهرداري اجرا نشود مي‌تواند با استفاده از مأموران اجرائيات خود و در صورت لزوم مأموران انتظامي براي متوقف ساختن عمليات ساختماني اقدام نمايد.

بند 13-2 مبحث دوم مقررات ملی ساختمان:

ناظران ساختمان مکلفند عملیات ساختمانی را که توسط مجری و تحت نظارت آنها احداث می شود در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه خود از لحاظ انطباق ساختمان با مشخصات مندرج در پروانه، نقشه ها، محاسبات و مشخصات فنی منضم به آن و مقررات ملی ساختمان بر اساس شرح خدمات مصوب مهندسان رشته ساختمان نظارت کرده و در پایان کار مطابق عملیات اجرایی ساختمان را با مدارک فوق گواهی نمایند.

حال که با مفاد قانونی گواهی عملیات ساختمانی توسط مهندس ناظر آشنا شدیم، در ادامه به برخی دیگر از قوانین پیرو آن خواهیم پرداخت.

ماده 31 و 35 آئین نامه اجرائی ماده 33 قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان:

صدور پایان کار منوط به صدور شناسنامه فنی و ملکی پروژه تحت نظارت می باشد لذا ضرورت دارد ناظرین محترم از صدور گواهی اتمام عملیات ساختمانی قبل از تکمیل و ارائه شناسنامه فنی و ملکی توسط سازنده ذیصلاح و سازمان نظام مهندسی استان، اجتناب نمایند.

باید توجه داشت که شناسنامه فنی و ملکی مطابق مبحث دوم از صفر متر قانونی و لازم الجراست.

چه زمانی مهندس ناظر می تواند پایانکار صادر کند:

قبل از ارسال گزارش اتمام عملیات ساختمانی، مهندس ناظر می بایست گزارشات خود را بررسی نماید و اگر مورد خلافی وجود دارد که تاکنون مرتفع نشده است، تا مادامی که مورد خلاف برطرف نشده است به هیچ وجه نمی بایست گزارش اتمام عملیاتی ساختمانی بدون خلاف ارسال نماید که به طبع آن بخواهد گواهی برگه سبز اتمام عملیات ساختمانی صادر کند، چرا که گواهی خلاف واقع می تواند جنبه کیفری داشته باشد و در صورت ضرورت متون اسناد تعهد آور را می بایست با تشریح مورد تخلف و عدم قابلیت بهره برداری ساختمان از حیز انتفاع ساقط‌ کرد یا این که تا برطرف شدن نواقص، تصدیق برگه سبز گواهی اتمام عملیات ساختمانی تحت هیچ شرایطی انجام نشود.

در صورت باقی ماندن نواقص در ساختمان، اگر در گزارش اتمام مهندس ناظر جمله “عملیات ساختمانی به پایان رسیده است” را بدون هیچ قید و شرطی بنویسد به این معنی است که تخلفات پیشین مرتفع گردیده است. در حالی که می دانیم ساختمانی که خلاف دارد نیاز به برطرف شدن تخلفات هم دارد و نیازمند انجام عملیات ساختمانی است، لذا جمله “عملیات ساختمانی به پایان رسیده است” بدون هیچ قید و شرطی به معنی ابطال گزارشات تخلف قبلی می باشد.

متاسفانه برخی همکاران مهندس ناظر در شرایطی که ساختمان نوسازی نواقصی نظیر شناسنامه فنی و ملکی، استاندارد آتش نشانی و آسانسور را دارد، گزارش اتمام عملیات ساختمانی را بدون خلاف رد می کنند و با این استدلال که قبل از موعد گواهی امضای برگه سبز اتمام عملیات ساختمانی نواقص را سازنده مرتفع خواهد ساخت! اما می بایست آگاه باشید که ممکنه تا سالیان سال سازنده اقدام به پیگیری نواقص باقی مانده نکند و ساختمان در صورت بهره برداری و ایجاد حادثه می تواند مسئولیت خطیری بر دوش مهندسین ناظر بگذارد، لذا در این شرایط بهتر است حتما نواقص باقی مانده را در همان گزارش اتمام عملیات ساختمانی به صورت خلافدار ارسال کرد و مادامی که تخلفات برطرف نشده است، گزارش اتمام عملیات ساختمانی خلاف دار باقی بماند.

موارد مهمی که مهندس ناظر می بایست قبل از صدور گزارش اتمام عملیات ساختمانی بدین شرح می باشد:

1-گواهی های عدم خلاف صادره توسط شهرداری:

مهندس ناظر می بایست قبل از صدور هر گونه گزارش اتمام عملیات ساختمانی، بابت تخلفات شهرسازی و متراژی از مالک بخواهد گواهی عدم خلاف صادره از شهرداری که از قبل جریمه های آن پرداخت و تعیین تکلیف شده به وی تحویل دهد و به هیچ وجه قبل از صدور آن، با این ادله که برخی مالکان به ناظران می گویند که شما پایان کار بده و سپس گواهی عدم خلاف را هم اخذ می کنیم، پایانکار نمی بایست داد، چرا که صدور گزارش بدون خلاف به منزله تایید تمامی تخلفات ساختمانی می باشد و اگر مورد خلاف شهرسازی در کمیسیون داخلی شهرداری حل و فصل نشود و به مرجع کمیسیون ماده صد ارجاع و آن جا هم منتهی به قلع شود، برای مهندس ناظر می تواند تبعات سنگینی در پی داشته باشد.

2-تخلفات سازه ای:

هر گونه تخلف سازه ای که در فرآیند عملیات ساختمانی توسط مهندس ناظر به شهرداری گزارش آن ارسال شده است، در این مرحله می بایست مرتفع شده باشد، به عنوان مثال اگر مقطع المانی از سازه با نقشه های مصوب مغایرت داشته می بایست طرح تقویت آن توسط سازنده از محاسب اخذ و اجرا شده باشد یا تاییدیه ممهور به مهر محاسب پروژه و کنترل پروژه سازمان و مرجع صدور پروانه ارائه داده شود که به استناد آن ناظر بتواند مورد خلاف را بردارد.

در غیر این صورت اگر مورد خلاف مرتفع نشده باشد یا طرح تقویت محاسب اجرا نشده باشد، به هیچ عنوان ناظر نمی بایست پایانکار بدهد و در نهایت در چنین شرایطی تعویض شدن با توافق طرفین بهترین راهکار می باشد که این موضوع هم ایرادات خاص خود را دارد.

نکته: نقشه های جدید و هر گونه تغییرات نسبت به نقشه های مصوب مطابق بخشنامه صادره توسط وزارت راه و شهرسازی نیاز به تایید طراح، کنترل مضاعف سازمان (کنترل نقشه سازمان) و مرجع صدور پروانه دارد.

3-استاندارد آتش نشانی و آسانسور:

مهندس ناظر قبل از صدور گزارش اتمام عملیات ساختمانی می بایست برگه استاندارد آسانسور و آتش نشانی(در صورتی که ملک نوسازی مشمول اجرای سیستم آتش نشانی باشد) دارای هولوگرام اصالت سند با کد ده رقمی معتبر را از مالک اخذ و ضمیمه گزارش خود نماید.

نکته: هر آسانسوری که مورد تایید سازمان استاندارد است کد ده رقمی را دریافت می کند که شهروندان می توانند این کد را که در داخل آسانسور نصب شده به شماره 10001517 ارسال و از انجام بازرسی های فنی و استاندارد بودن و تاریخ اعتبار تایید آسانسور مطلع شوند.

4- انشعابات برق، گاز و آب

مهندس ناظر می بایست قبل صدور گزارش اتمام عملیات ساختمانی گزارشات و تاییدیه های لازم در زمینه تاسیسات را از مهندسین مربوطه اخذ و اطمینان داشته باشد که نصب انشعابات به درستی در ساختمان انجام شده است.